Narodowy Sklep Tytoniowy - monopol na papierosy

1. lipca 2013 roku na Węgrzech weszła w życie ustawa, dająca państwu wyłączność na detaliczną sprzedaż papierosów. Wyrobami tytoniowymi mogą handlować jedynie koncesjonowani sprzedawcy.

Gdzie kupić papierosy na Węgrzech - mapa Google
Gdzie kupić papierosy na Węgrzech - mapa
Gdzie kupić papierosy na Węgrzech - mapa (trzeba podać miasto i dzielnicę)

1. Tak to zostało "zorganizowane"

 

"Od dzisiaj na pudełkach znajdują są przerażające zdjęcia".

W 2012 roku postanowiono "zniechęcić młodych ludzi do palenia papierosów". W tym celu zaplanowano zamknięcie 50.000 sklepów i rozpisanie przetargu na prowadzenie 5.400 punktów sprzedaży, podległych pod Ministerstwo Gospodarki. Niedługo potem niejaki Sánta János wysłał do Brukseli projekt ustawy. Tak się składa, że pan Sánta János jest szefem firmy Continental, zajmującej się dystrybucją tytoniu, a także bardzo dobrym znajomym Lázára Jánosa (Sekretarza Stanu Kancelarii Premiera, wcześniej Przewodniczącego rządzącej obecnie partii Fidesz).

W 2013 roku ustawa weszła w życie. 

Ogłoszono przetarg, do którego zgłosili się kandydaci, po czym wybrano spośród nich zwycięzców. Osoby którym nie udało się zdobyć koncesji, musiały zaprzestać sprzedaży tytoniu. Za niezastosowanie się do nowych zasad, grożą ogromne kary - od 5 do 500 milionów forintów (od 75 tys. do 7,5 mln złotych). Po raz kolejny (tak samo, jak przy budowie stadionu) okazało się, że przy odrobinie  zaangażowania, ustawy da się wprowadzać w życie szybko i skutecznie.

Co ciekawe, firmy związane ze wspominanym już Sánta Jánosem, z rozdanych 5.400 koncesji zdobyły aż 100. Sporo uzyskał ich również Mészáros Lőrinc, burmistrz wsi Felcsút... tak, tej wsi ze słynnym stadionem, a także inne osoby związane z rządzącą Partią Fidesz, oraz firmy należące do ich krewnych. Przewodniczącym Przedsiębiorstwa Tytoniowego, został Gyulai Zsolt, polityk Fideszu. Również jego rodzina i znajomi otrzymali koncesje. Viktor Orbán stwierdził natomiast, że gdyby chciano, żadna ze startujących w przetargu osób o przekonaniach lewicowych, nie miałaby najmniejszych szans powodzenia.

Sánta János, fot. www.444.hu

W celu zdobycia koncesji na sprzedaż wyrobów tytoniowych, należało stanąć do przetargu i zostać wybranym przez Ministerstwo Gospodarki. Prowadzony sklep nie mógł mieć zaległości podatkowych do 5 lat wstecz, a jeden przedsiębiorca nie mógł otrzymać więcej niż 5 koncesji, bądź koncesji uprawniających do posiadania więcej niż 2/3 punktów sprzedaży w jednej miejscowości. Dodatkowe punkty otrzymywało się w przypadku zatrudnienia osób z orzeczoną niezdolnością do pracy, bądź bezrobotnych od co najmniej 3 miesięcy. Koncesja wydawana była na okres 20 lat, bez możliwości jej dziedziczenia w przypadku śmierci (ten punkt dotyczy indywidualnych przedsiębiorców, ale nie firm). Ustawa zdaje się więc faworyzować właścicieli większych spółek.

Chciałbym pozostawić to bez komentarza, jednak trudno przejść obok tego tematu obojętnie. Dla wielu ludzi sprzedaż papierosów stanowiła podstawę prowadzenia działalności gospodarczej, a zyski z handlu wyrobami tytoniowymi pozwalały im na przeżycie. Wielu z takich drobnych przedsiębiorców, ludzi prowadzących małe sklepiki, kioski, sklepy spożywcze, utraciło źródło dochodu. Biznes został przejęty przez osoby związane z rządzącą obecnie partią i sprowadza się aktualnie do generowania olbrzymich zysków, odbierając niektórym ludziom to, na co przez wiele lat musieli ciężko pracować.

2. Gdzie można kupić papierosy?

Gdzie kupić papierosy na Węgrzech

Papierosy można nabyć w sklepach o nazwie Nemzeti Dohánybolt (węg. Narodowy Sklep Tytoniowy). Są to punkty, których właściciele posiadają koncesję nadaną przez Ministra Gospodarki. Lokale, w których prowadzona jest sprzedaż, muszą spełniać określone w ustawie wymagania - miejsce powinno zostać oznaczone logo Nemzeti Dohánybolt, a okna i drzwi zaklejone nieprzezroczystą folią - również opatrzoną wzorem Narodowego Sklepu Tytoniowego. Właściciel powinien zaopatrzyć obiekt w oznaczenie 18+ i zaprzestawać sprzedaży artykułów nawet wtedy, kiedy na jego teren wkroczy osoba niepełnoletnia.

Ilość lokali, które mogą działać w każdym mieście, jest ograniczona. W miejscowości do 2000 mieszkańców może działać jeden punkt, a na każde kolejne 2000 ludzi może przypadać następny. We wsiach, których populacja jest mniejsza, papierosy mogą być sprzedawane w sklepach wielobranżowych, posiadających ważną koncesję Ministra Gospodarki. W miastach, w których nikt nie zdobył koncesji, prowadzony jest handel obwoźny.

3. Kilka ciekawostek

 

Za każdym razem, kiedy przechodzę obok dworca Keleti (rzecz jasna VIII dzielnica), słyszę: "fajki, fajki, tanio". Myślę, że nie są to papierosy legalnego pochodzenia. 

Narodowy Lumpeks, fot. www.444.hu

Jak donosi Michał z blogu NiewinnePodróże, w mieście o nazwie Csorna znajdziemy sklep stylizowany na Nemzeti Dohánybolt. Nazywa się on Nemzeti Turkáló (węg. Narodowy Lumpeks). Ten pomysł świadczy o niemałej kreatywności właściciela.

Niestety w sklepach z tytoniem dochodzi niekiedy do rozbojów, kradzieży, a nawet zabójstw i aktów nierządu. Ze względu na zaklejone szyby, sprzedawcy nie mogą wówczas liczyć na pomoc przechodniów, z tego względu mówi się o możliwości dokonania zmian w ustawie.

Narodowe Sklepy Tytoniowe nie oferują jedynie papierosów. Najczęściej można w nich kupić również alkohol, napoje, przekąski i czasopisma. Niektóre z punktów otwarte są 24 godziny na dobę, co czyni je przydatnymi również dla osób niepalących.

Ten blog jest całkowicie apolityczny - nie agituję na nim w jakikolwiek sposób na rzecz albo na szkodę jakiejkolwiek partii, czyt polityków. Nie zachęcam do głosowania za albo przeciw jakimkolwiek ugrupowaniom politycznym. 

Źródła/references:
http://spedycje.pl/wiadomosci/_wiadomosci/29544/and8222narodowy_sklep_tytoniowyand8221_po_wegiersku.html
http://www.atv.hu/belfold/20130802-az-ikertrafik-titka-hogyan-lett-piacvezeto-a-szilagyi-csalad
http://nepszava.hu/cikk/650263-a-korrupcio-harom-eve