Życie na Węgrzech - co jest lepsze - Buda, czy Peszt?

Kiedyś miasto składało się z Budy, Óbudy i Pesztu, które połączyły się w Budapeszt. Różnice, które możemy zaobserwować pomiędzy lewobrzeżną Budą, a prawobrzeżnym Pesztem, mają wiele przyczyn. Mowa tutaj o kwestiach historycznych i geograficznych, które w znaczy sposób determinują to, w jaki sposób te części miasta wyglądają i funkcjonują. Życie w Budapeszcie przez jakiś czas pozwala to zauważyć.

1. W dużym skrócie o historii

Buda i Peszt znajdowały się niegdyś pod okupacją turecką, a największe zmiany dotknęły pierwszej części miasta. To właśnie z tego okresu pochodzi spora część łaźni, które po dziś dzień funkcjonują po stronie Budy.

Po wypędzeniu Turków i po rozpoczęciu panowania Austriaków, lepiej rozwiniętym miastem była Buda. Jej populacja wynosiła około 60 tysięcy osób, podczas gdy w sąsiednim Peszcie, zdziesiątkowanym dodatkowo epidemią dżumy, pozostało kilkaset osób. Proporcje jednak szybko się zmieniały i na skutek przybywających masowo do Pesztu handlarzy i powracających Węgrów, miasto rozwinęło się. W XIX wieku planowano utworzenie miasta o nazwie Pest-Buda (Peszt był siedzibą parlamentu, a Buda siedzibą króla), jednak taka kombinacja słów była trudna do wymówienia.

Miasta połączono ostatecznie w roku 1873 jako Budapest. Sposób rozbudowy Budy i Pesztu podyktowany był rangą miast, oraz uwarunkowaniami geograficznymi. Buda położona jest na wzgórzach, co bardzo utrudniało budowanie długich, szerokich arterii, a także stawienie budynków.  Uczynienie Pesztu, (który jest płaski) ważniejszą częścią nowo powstałego miasta było więc naturalne. To tutaj powstały główne arterie miasta, parlament, pierwszy dworzec kolejowy, pierwsza linia tramwajowa, oraz pierwsza linia metra. Dla głodnych historii, zachęcam do źródeł.

2. Jak jest teraz? 

 

Różnice pomiędzy zachodnią, a wschodnią częścią częściowo się zatarły, lecz wciąż są zauważalne. Liczba mieszkańców na kilometr kwadratowy w Peszcie jest wyższa, ilość lokali gastronomicznych, sklepów, obiektów wielkopowierzchniowych i rozrywkowych również.

Z 52 istniejących stacji metra aż 44 znajdują się po stronie peszteńskiej. Sieć trolejbusowa funkcjonuje wyłącznie w Peszcie. Można powiedzieć, że Peszt w zasadzie pod każdym względem jest bardziej rozwinięty... i tutaj dochodzimy do sedna.

Tym, co najbardziej doceniałem, mieszkając w Budzie była wszechobecna zieleń. W kwietniu zawsze mam wrażenie, że Buda zamienia się w dżunglę. Sprzyja temu górzysty charakter tej części miasta - rejony ukształtowane w ten sposób utrudniają zabudowę. Przechadzając się po położonych nawet w centralnej części miasta dzielnicach I, II, XII, bardzo łatwo dostrzec coś jeszcze: strome, wąskie i pokręcone sieci uliczek tworzą plątaninę, w której dosyć łatwo się pogubić. Razem z morzem zieleni daje to poczucie bliskiego obcowania z naturą. 

Spokój. Trudniej (z wyjątkiem pewnych miejsc) jest tutaj spotkać grupki rozwrzeszczanych nastolatków. Znaczna większość pubów oraz imprez odbywa się w Peszcie, gdzie życie jest bardziej intensywne i obfituje w większą ilość nieprzewidywalnych sytuacji. Ludzie młodzi na ogół wybierają tę część miasta. Mieszkając w Budzie miałem wrażenie, że wszystko dzieje się w zwolnionym tempie, nikt aż tak bardzo się nie spieszy i wszystko jest jakieś takie... swojskie. Wychodząc popołudniami na zakupy miałem wrażenie, że nic, ale to zupełnie nic nie może mi się stać. Nikt nie będzie chciał pieniędzy, nikt mnie nie zaczepi. Ulice przechodziłem na ukos, leniwym krokiem, w miejscach do tego nieprzeznaczonych...

3. Podsumowanie

 

Moje spostrzeżenia są tutaj oczywiście nieco wyolbrzymione i przekoloryzowane, ale tak miało być. Ruchliwe ulice znajdują się również w Budzie, a przyjemne, zielone tereny odnajdziemy także w Peszcie. Mimo wszystko: jeżeli chcesz mieć wszystko na wyciągnięcie ręki, zainteresuj się Pesztem. Jeżeli preferujesz spokój, pomyśl o Budzie.

Źródła / references:

O historii

Link do artykułu w Wikipedii

Dla dociekliwych

i jeszcze trochę o historii

Bibliografia:

D. LENGYEL, Korona i miecz. Opowieści z dziejów Węgier, Warszawa 1990

MAGYAR KÓDEX, 3. Szultán és császár birodalmában. Magyarország müvelődéstörténete 1526-1790, Budapest 2000. 

VÁRKONYI Á. , Europica varietes – Hungarica varietes, tanulmányok, Budapest 1994.